Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een scheiding gevolgen kan hebben voor kinderen. Op deze pagina lees je wat de mogelijke gevolgen zijn voor kinderen van verschillende leeftijden. Ook is er informatie te vinden over de gevolgen van een complexe scheiding voor kinderen en over contactverlies tussen ouder en kind.
Kind 0-2 jaar
Peuter 2-4 jaar
Kleuter 4-6 jaar
Jong basisschoolkind 6-9 jaar
Ouder basisschoolkind 9-12 jaar
Jonge puber 12-14 jaar
Oudere puber 14-17 jaar
Adolescent 17-20 jaar
Een scheiding kan gunstig zijn voor kinderen als daardoor de langdurige chronische conflicten tussen hun ouders stoppen. Helaas is dat niet altijd het geval. Juist over de gezamenlijke opvoeding van de kinderen kunnen de conflicten na een scheiding doorgaan. Chronische conflicten tussen ex-partners vormen de grootste oorzaak van problemen bij kinderen van gescheiden ouders.
Een complexe scheiding is een echtscheiding waarbij ouders door aanhoudende ernstige conflicten het belang en welzijn van de kinderen uit het oog verliezen, en daarnaast ook het wederzijds belang. Er is bewust voor gekozen om niet de term ‘vechtscheiding’ te hanteren vanwege de nadruk op de strijd tussen beide ouders. Kinderen van gescheiden ouders hebben bovendien aangegeven dit geen prettige term te vinden. Het wekt de suggestie dat een van de partijen het gevecht kan winnen, terwijl een dergelijk scheidingsproces doorgaans door iedereen als een verlieservaring wordt ervaren.
Andere aspecten die een scheiding tot een complex geheel maken zijn:
De belangrijkste risicofactoren voor problemen bij kinderen vóór, tijdens en na de scheiding zijn o.a. familiaal geweld, ernstige en langdurige ruzies tussen ouders, een slechte band met de inwonende ouder, met de uitwonende ouder en met de stiefouder. Andere risicofactoren zijn bijkomende veranderingen zoals financiële achteruitgang of als een ouder verder weg gaat wonen, met als gevolg belemmeringen voor het kind of conflicten tussen de ouders.
De belangrijkste positieve en beschermende factoren voor kinderen zijn; humor van de ouders, onderlinge genegenheid tussen ouders, interesse voor
het kind en een positieve onderlinge communicatie. Kinderen ontwikkelen zich ook gunstiger wanneer zij na de scheiding een positieve, ondersteunende relatie met beide ouders hebben.
Ook een goed netwerk, zowel rond ouders als bij het kind, in de vorm van steunende klasgenoten en vrienden, zelfstandigheid en een voldoende probleemoplossend vermogen verkleinen de kans op problemen van jeugdigen na de scheiding.
Het is voor de ontwikkeling van kinderen belangrijk om contact te hebben met beide ouders. Conflicten tussen de ouders kunnen echter zo heftig en chronisch zijn – of kinderen kunnen op andere wijze zoveel last van de situatie rondom of na de scheiding hebben – dat er niets anders op zit dan een van de ouders niet meer te willen zien. Daar kunnen verschillende redenen voor zijn, bijvoorbeeld wanneer aantoonbaar sprake was van mishandeling, misbruik of verwaarlozing. Soms lijken deze valide redenen echter afwezig te zijn en spelen een of beide ouders of de omgeving bewust of onbewust een rol in de contactweigering van het kind met de andere ouder.
Indien een kind door druk van de ene ouder zijn eigen vader of moeder niet meer wil zien en het contact verbreekt, dan is er sprake van contactverlies. Naar deze situatie wordt verwezen met termen als ouderafwijzing, ouderonthechting, ouderverstoting of oudervervreemding (in het Engels
Parental Alienation genoemd). Dit leidt tot schrijnende gezinssituaties en soms blijvende schade voor zowel ouders als kinderen. Er zijn geen eenduidige oorzaken, laat staan eenduidige oplossingen, en als een situatie van contactbreuk is ontstaan, is altijd gespecialiseerde jeugdhulp vereist.
De Tweede Kamer heeft onlangs een onderzoek laten doen naar ouderverstoting en complexe omgangsproblematiek, om zo te komen tot een advies hoe contactverlies voorkomen kan worden. Het advies is onderverdeeld in drie onderwerpen: preventie, hulpverlening en sancties bij het niet nakomen van de afspraken en kennisoverdracht voor professionals. Er worden vanuit het Ministerie van Justitie en het programma Scheiden zonder Schade acties in gang gezet om de adviezen op te volgen.
Heb je interesse in een gratis kennismakingsgesprek, neem dan contact met mij op via de contactgegevens op deze pagina, of maak gebruik van het onderstaande contactformulier.
Berenkoog 93, Unit 1.01, 1822 BN Alkmaar